Kadyks. Najstarsze miasto Europy Zachodniej

Stolice Regionów Andaluzji – Cadiz

Kadyks (oryginalna nazwa – Cadiz, wym. Kadiz) został założony w około 1100 roku p.n.e. przez Fenicjan na małej wysepce, należącej dzisiaj do „Costa de la Luz”,  i stał się wraz z ówczesną Onubą (dzisiejszą Huelvą) jedną z pierwszych nadmorskich faktorii półwyspu. Dowody archeologiczne świadczą o tym, że

Kadyks jest najstarszym miastem Zachodniej Europy! 

Dopiero w kolejnych stuleciach powstały Malaga (fenicjańska Malaka) i Adra (położona w okolicach Almerii).

Fenicjanie nazwali miasto Gadir co oznacza mur lub twierdza, i chyba nie bez przyczyny, bo kiedy spoglądamy na trwałe mury obronne otaczające najstarszą część miasta, zaczynamy rozumieć znaczenie jego położenia u bram Oceanu Atlantyckiego.
W swojej trzytysięcznej historii odnotowało kolejne najazdy i hegemonie,  a kolejno władanie nad miastem po Fenicjanach przejmowali: Kartagińczycy, Rzymianie, Wizygoci, Maurowie, od 1262 roku Kastylijczycy. Jedną z ważniejszych momentów dla miasta był rok 1717, kiedy to Kadyks przejął monopol od Sewilli na handel z koloniami w Ameryce, co nadało mu prawdziwie kosmopolityczny charakter.

Prowincja Kadyksu jak i samo miasto kryją wiele wspaniałych pozostałości po minionych czasach, m.in. istnieją dowody na to, że około 30 km od miasta, a dokładnie na malutkiej wysepce Sancti Petri, znajdowała się mityczna świątynia Herkulesa, której szczątki zostały zniszczone w czasach inwazji Maurów w VIII w. Obecnie na szczycie wydmy, z której podziwiać można wysepkę, na pamiątkowej tablicy przeczytamy, że znajdujemy się w „Magicznym punkcie, z którego starożytni podziwiali zachodzące słońce, które w dniach zimowych i wiosennych przesileń kryło się tuż za murami świątyni Melkarta – Herkulesa”.

W XV w miasto, przez rozwój nowoczesnych na te czasy technik nawigacji, oraz opanowanie produkcji narzędzi do budowy statków, przeżywało prawdziwy rozkwit.

Stąd Krzysztof Kolumb wyruszył na swoją drugą (1493r.) i czwartą (1502 r.) wyprawę do Nowego Świata…

Kadyks wielokrotnie był celem szturmów piratów, a także wojsk brytyjskich podczas wojen osiemdziesięcioletniej i angielsko-hiszpańskiej (1587-1604). Na przemian niszczony i odbudowywany, a jednymi z bardziej krytycznych momentów były „Angielski atak na Kadyks” w 1587 r, i powtórzony „Atak na Kadyks” z 1596 r.,  kiedy to spodziewając się wielkich łupów flota angielska pod dowództwem hr. Essexa, przyczyniła się do ogromnych zniszczeń portu, miasta, i zacumowanej tu floty hiszpańskiej. Hiszpanie, by nie oddać galeonów w ręce wroga, spalili je, w rezultacie doprowadzając do bankructwa królestwa Kastylii i przerwania na dłuższy czas komunikacji morskiej.

W XVIII w. miasto po raz kolejny odnotowało wielki rozkwit przez ponowny, dynamiczny rozwój morskiego handlu zagranicznego. W kolejnych latach stało się symbolem demokracji:

 W 1812 roku podpisana została pierwsza liberalna konstytucja Hiszpanii…

Zwiedzanie Kadyksu

Sam wjazd na teren miasta już dostarcza wielu wrażeń, bo dostać się do niego można tylko 3 drogami-mostami. Jednak najbardziej charakterystyczną budowlą miasta jest pochodząca z XVIIIw. Catedral de Santa Cruz, której kopuła pokryta azujelos (płytki ceramiczne) w kolorze złotym. Budowla ta jest wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO i jest jednym z najcenniejszych zabytków w Hiszpanii.

„Los gaditanos” (tak nazywają się mieszkańcy Kadyksu od starożytnej nazwy miasta – Gadir), określają katedrę jako „Catedral Nueva” – czyli nowa katedra. Starą jest „Catedral Vieja”, katedra z XIII w, czyli Iglesia de Santa Cruz. 

Zwiedzając Kadyks nie może zabraknąć flamenco – Barrio de Santa María, uważana za kolebkę śpiewu flamenco. Tu urodzili się i tworzyli wielcy hiszpańscy śpiewacy tego gatunku: Luisa Butrón, Enrique El Mellizo, Curro Dulce, Paquirri el Guanté, Enrique El Mono, czy Antonio Chico Mellizo. Współcześnie z Kadyksem i samą dzielnicą związany jest artysta José Luis Figuereo Franc, znany publiczności pod nazwą El Barrio. Artysta urodził się w Kadyksie, a jego andaluzyjski temperament ściąga koncerty tysiące fanów – byłam, widziałam, nogą tupałam… 😉

Dzielnica rozciąga się od Puertas de Tierra do placu San Juan de Dios i El barrio del Pópulo – najstarszej i moim zdaniem najładniejszej dzielnicy miasta. Niektórzy mówią, że droga w El barrio del Pópulo powinna być zrobiona ze szkła aby móc oglądać bogactwa schowane kilka metrów pod nią – najstarsze fenickie osady na kontynencie europejskim.

Stara część miasta otoczona była niegdyś murami, które z różną skutecznością chroniły miasto przed najeźdźcami. Prawdziwym symbolem i pozostałością po nich są Puertas de la Tierra, które wraz z zamkami Castillo de San Sebastián i Castillo de Santa Catalina, tworzyły elementy potężnej fortyfikacji.

Dużą atrakcją jest wejście na położoną w centrum starego miasta Torre Tavira. Wbudowana jest w kompleks Palacio de los Marqueses de Recaño i jest najwyższą (45 metrów n.p.m.) ze 129 zachowanych wież w Kadyksie. Z góry rozpościera się wspaniała panorama na całe miasto, katedrę i wybrzeże. U góry wieży w specjalnym pomieszczeniu można popatrzeć przez kamerę Oscurę, to bardzo ciekawe doświadczenie, już w XVIII wieku podobne urządzenia służyły do patrolowania wybrzeża. Tu mamy dwie opcje zwiedzania: bilet wejścia „od razu”- bez zaglądania przez kamerę oscurę, lub wykupić bilet na konkretną godzinę wraz z możliwością podziwiania widoków przez urządzenie.  

Sposobów na zwiedzanie Kadyksu jest wiele, TUTAJ można ściągnąć sobie mapę miasta i wybrać trasę tematyczną, która nas najbardziej interesuje. Każda z nich jest ciekawa i oferuje moc wrażeń. 

Jeśli mamy ochotę odpocząć na wybrzeżu, do wyboru mamy 3 plaże główne: Playa de la Victoria, Playa de Santa Maria del Mar i moim zdaniem najciekawsza z historycznym tłem plaża La Caleta – tą znajdziemy w pobliżu starej części miasta. Oczyma wyobraźni można przywołać widok cumujących łodzi Kartagińczyków, Fenicjan, Rzymian… Widok zachodów słońca hipnotyzuje, zwłaszcza, że w pobliżu znajduje się imponujący budynek z lat 20-tych XX wieku, nawiązujący do stylu Art Nouveau Balneario de Nuestra Señora de la Palma Real, dawne SPA, a dzisiaj zawiera Centrum Archeologii Podwodnej. Z plaży możemy podziwiać twierdzę Castillo de San Sebastián, o którym legenda głosi, że znajdowała się tam świątynia Kronosa.

Kadyks słynie z hucznych obchodów karnawału – Carnaval de Cádiz, został nawet wpisany na listę UNESCO jako jeden z dziesięciu Niematerialnych Dziedzictw Kulturowych Hiszpanii. To święto zabawy, żartów, przebierania się w oryginalne stroje, pokazów fajerwerków, występów, koncertów, parad, balów i … krytyki. Liczne grupy muzyczne, zawsze w przeciekawych strojach wyśpiewują swoje „chirigotas” (wym. czirigotas), piosenki o zabarwieniu prześmiewczym taktujące o trudzie życia codziennego, czy wytykając wady rządzącym. Kulminacją jest wybór królowej balu diosa del carnaval i fiesta na wolnym powietrzu, w której licznie biorą udział imprezowicze z całego świata. To wyjątkowa okazja do poznania atmosfery Kadyksu.

Agent 007 w Kadyksie

Pamiętasz scenę kiedy Halle Berry wychodzi z oceanu w pomarańczowym bikini w „Śmierć nadejdzie jutro” z 2002 roku z Piercem Brosnanem w roli agenta 007??? Ta scena była kręcona na plaży La Caleta, która „grała” kubańską Hawanę. 

Kadyks zabytkowy, co warto zobaczyć?

• Catedral Nueva, z XVIII–XIX w. – w środku znajduje się grób Manuela de Falli (słynnego hiszpańskiego kompozytora) oraz muzeum
• Inglesia Oratorio de San Felipe Neri – tu obradowały Kortezy, by w 1812 roku podpisać pierwszą liberalną konstytucję Europy. W środku znajduje się obraz Niepokalane poczęcie Murilla
• Kościół Oratorio de la Santa Cueva z XVIII wieku – w środku podziwiać możemy trzy freski namalowane przez Francisco Goyę
• Mury obronne z XVII w. z bramą Puerta de Tierra, ozdobioną herbem Kastylii. U boków bramy, można zauważyć na kolumnach figury patronów miasta św. Serwandusa i św. Germanusa
• Gran Teatro Falla – budynek z XIX, który staje się jednym z głównych miejsc obchodów karnawału. Tutaj odbywa się konkurs grup muzycznych o nazwie COAC (Concurso Oficial de Agrupaciones Carnavalescas)
• Plaza de San Juan de Dios 
• Teatro Romano – ruiny starego rzymskiego teatru
• El Parque Genovés – piękny park z widokiem na ocean

Galerie i muzea warte uwagi 

• Yacimiento Arqueologico Gadir – świetne muzeum przedstawiające fenickie pozostałości 
• Muzeum miejskie Museo de Cadiz – parter zajmuje ekspozycja ukazująca historię miasta, na wyższych pietrach znajduje się galeria malarstwa z dziełami m.in. Rubensa, Murilla i Zurbarána
• Museo Historico Municipal de San Fernando – znajdziemy w nim m.in. fenickie sarkofagi, oraz najważniejszą w Andaluzji, po Sewilli, galerię malarstwa

Co zjeść

Obowiązkowo trzeba spróbować smażonych na oliwie ryb i owoców morza, takich jak: adobo, acedías, ortiguillas, mojarra, chocos, marrajo, morenas, molla, anguila… lub omletu z krewetkami. Warto rozejrzeć się za dobrym jedzeniem na ulicach Sopranis i Plocía gdzie możemy znaleźć bary, restauracje i bodegi, na każdą kieszeń, oferujące wspaniałe lokalne przysmaki. Przy okazji warto wstąpić do Mercado Central położonego w samym centrum, oferuje świeże, lokalne produkty, a także można zjeść coś w porze obiadowej.

Inne ciekawe:

• Resteurante Marisqueria Las Flores
• Restaurante El Faro
• Café bar El Palillo
• El Mesón de la Posadilla

Bardzo popularnym daniem jest tatar z czerwonego tuńczyka łowionego techniką – almadraba, która praktykowana jest w cieśninie gibraltarskiej od kwietnia do przełomu lipca i sierpnia w czasie migracji tych ryb.

Obowiązkowo trzeba także spróbować wina z winiarni Jerez. Słodkie Pedro Ximénez Muscat przypomną o 3000 letniej andaluzyjskiej tradycji winiarskiej.

Kadyks dla miłośników sportów wodnych

• Playa de Santa Maria del Mar – jest jedną z ulubionych plaż surferów
• Playa La Victoria – gdy wiatr nabiera siły na plażę ściągają spragnieni wrażeń kitesurferzy

Jak dojechać?

• Najbliższe lotniska znajdują się w Sewilli lub Maladze
• Jeśli podróżujemy kamperem, najlepiej zatrzymać się na parkingu przy porcie (zaznaczony na niebiesko na mapce poniżej). Położony blisko centrum, bardzo bezpieczny. Prąd 220V jest dostępny w toalecie parkingowej (brzmi dziwnie ale dla podróżujących tym sposobem może to być cenna wskazówka ;)).

Mapa z najciekawszymi miejscami w Kadyksie