Przewodnik po Gibraltarze. Co zobaczyć na Skale?

Jedno z najważniejszych miejsc na geopolitycznej mapie świata

Giblartar ma bardzo bogatą i burzliwą historię za sobą, obfitującą w spory, podboje, odbywające się w jego pobliżu bitwy morskie, wielokrotne, naprzemienne zniszczenia i odbudowy miasta… Ze spokojnego obiektu czci religijnej, ewoluował do jednego z najważniejszych miejsc na geopolitycznej mapie świata.

Historia Gibraltaru

Historia bytowania człowieka w okolicach skały sięga aż 50 tysięcy lat wstecz, czego dowód znajdziemy w postaci odlewu czaszki neandertalskiej znajdującej się obecnie w Muzeum Giblartarskim. Z badań archeologicznych wynika, że przedstawiciele tego gatunku przetrwali tutaj dłużej o 2 tysiące lat, niż neandertalczycy żyjący w innych częściach Europy.

W starożytności Giblartar posiadał znaczenie symboliczne i religijne, o czym świadczą ślady widoczne w Jaskiniach Gorhama, które służyły jako miejsce składania ofiar dla fenicjańskich i kartagińskich bogów. Pozostając celem szczegołowych badań naukowych, zostały umieszczone na liście światowego dziedzictwa UNESCO.

Według Platona, Giblartar stanowi jeden ze słupów Heraklesa, drugim prawdopodobnie jest Jebel Moussa w Maroku, choć część historyków uważa za drugi „słup” górę Monte Hacho w Ceucie, czyli bramę końca znanego świata. Oznaczenie bramy w postaci pomnika znajdziemy w okolicach Europa Point (patrz mapka na końcu wpisu). „Słupy” tak mocno zakorzeniły się w kulturze, iż często można spotkać odwołania do nich na różnego rodzaju deseniach, rysunkach, architekturze, itp. Znajdziemy je także, m.in. na fladze Królestwa Hiszpanii, czy na herbie Kadyksu. 

W późniejszych dziejach Giblartar przechodził z rąk Kartaginy, w ręce Rzymian, następnie od Wandalów do Gotów, dalej do Wizygotów, Cesarstwa Bizantyjskiego i ponownie do Wizygotów, by w końcu w 711 roku przejść we władanie Tarika Ibn Zijada, który wraz ze swoimi arabskimi oddziałami rozpoczął podbój tych ziem łącząc je w historyczny twór znany jako Al-Andalus. Współczesna nazwa pochodzi, od później zniekształconej, nazwy Dżabal Tarik – Góra Tarika nadanej na cześć wielkiego dowódcy.

W 1462 roku teren został odbity podczas rekonkwisty, jednak panowanie hiszpańskie nie przyniosło spokoju, a wewnętrzne konflikty, podziały władzy, kolejne oblężenia i pirackie podboje mocno doświadczały mieszkańców skały. Te ostatnie, w 1552 roku, skłoniły króla Karola V Habsburga do rozpoczęcia budowy murów obronnych, które zresztą zachowały się do dzisiaj.

Podczas wojny o sukcesję hiszpańską (1707 – 1714) sprzymierzone wojska angielskie i holenderskie zajęły Gibraltar 4 sierpnia 1704 roku. Ich liczebna przewaga była na tyle znacząca, że o walce nie było mowy – zrezygnowany ówczesny gubernator Giblartaru – Diego de Salinas poddał miasto, i pomimo przeprowadzanych później odwetowych oblężeń już nigdy nie udało się sforsować miejskich murów. Toczący się zbrojny konflikt i kolejne próby przejęcia zostały przerwane w oparciu o podpisanie traktatu pokojowego w Utrechcie w 1713 roku, kiedy to Gibraltar oficjalnie został przekazany Wielkiej Brytanii „na wieczność”…

Gibraltar współcześnie

Społeczość Giblartaru to prawdziwy tygiel kulturowy i językowy, w którym78% mieszkańców to katolicy, spora część to muzłumanie, hindusi i społeczność żydowska. Sami Gibraltarczycy posługują się często llanito – specyficznym dialektem, który zawiera wiele słów zapożyczonych z innych języków, m.in.: hiszpańskiego andaluzyjskiego, z dialektu genueńskiego, języka hebrajskiego, arabskiego, portugalskiego i maltańskiego. 

W południowej części półwyspu znajdziemy także polski wątek. 4 lipca 1943 roku ok. godz. 23:06 czasu lokalnego Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych generał Władysław Sikorski, zginał wraz z innymi 15 pasażerami w wyniku katastrofy samolotu, który rozbił się zaraz po starcie z lotniska. W 70 rocznicę katastrofy odsłonięto pomnik ku czci generała. Z czy zdarzenie było nieszczęśliwym wypadkiem, czy zaplanowaną operacją… Tego nie dowiemy się chyba nigdy…

Giblartar to nie tylko skała i miejsca historycznej pamięci. To dobrze zorganizowany, nowoczesny kraj, z kulturową odrębnością, oferujący swoim obywatelom szereg przywilejów. Wielu Hiszpanów skuszonych warunkami pracy i zarobkami w funtach giblartarskich pracuje tu przede wszystkim w usługach. Większość z nich zamieszkuje przedgraniczną La Línea de la Concepción, która sama w sobie nie jest specjalnie atrakcyjnym miejscem, jednak posiada najważniejszą zaletę – niższe opłaty za wynajem i produkty w sklepach, niż te, które musieliby ponieść mieszkając z widokiem na małpie wygłupy…

Skąd te małpy?

Skała giblartarska jest zamieszkiwana przez JEDYNE DZIKO ŻYJĄCE MAŁPY W EUROPIE,  populacja makaka berberyjskiego, a dokładnie magota giblartarskiego liczy blisko 300 sztuk. Małpy prawdopodobnie przypłynęły z Maurami, a legenda głosi, że panowanie brytyjskie na trwać dopóty, dopóki żyją tam magoty. Podczas II WŚ populacja drastycznie skurczyła się, bo do 7 sztuk, i aby ratować brytyjskie panowanie nad skałą sam Winston Churchill nakazał dowiezienie małp z Algierii celem rozmnożenia stada.

Zobaczenie z bliska małp jest niezwykłą atrakcją turystyczną i pomimo, że zwierzęta nauczyły się współżyć z ludźmi (czasami wchodzą na ramiona lub plecy), pamiętajmy, że są pod ścisłą ochroną, a nakarmienie zwierzaka może skończyć się wystawieniem mandatu na kwotę 500 funtów! Co by o nich nie mówić, są urocze 🙂

Jak się dostać na szczyt skały?

• od cmentarza Jews Gate
• od strony Moorish Castle
• wjazd kolejką
• wjazd taksówką/vanem (nie polecam, opcja droga, jednak zdarza się, że ze względu na wiejący silny wiatr, wjazd kolejką i spacer są niemożliwe do odbycia)
• wejście piechotą umożliwiają schody Mediterranean steps –  uwaga – są bardzo, bardzo strome, a podejście w letni słoneczny dzień może być męczące. Dzięki schodom docieramy do znajdujących się na sczycie baterii wojskowych O’Hara’s Battery (najwyższy punkt na Upper Rock). Inne wojskowe baterie na skale to Princess Caroline’s Battery czy Spur Battery, a także możemy podziwiać jedno z dział z czasów II wojny światowej. Z góry rozciąga się wspaniały widok! Przed wejściem do rezerwatu trzeba wykupić bilet wstępu!
  

Najważniejsze zabytki i miejsca

Odległości pomiędzy kolejnymi atrakcjami nie są duże, zatem osoby lubiące spacerować są w stanie dotrzeć do wszystkich w przeciągu jednego dnia. 

• Upper Rock Nature Reserve
   
• Giblartar posiada sześć wspaniałych plaż, które są uwielbiane, i z których rozciągają się zależnie od położenia spektakularne widoki, m.in na afrykańskie wybrzeże
   
• Great Siege Tunnels – jeden z najwspanialszych wydrążony w skale w celach obronnych labirynt tuneli o długości 52 km. Powstały w czasie Wielkiego Oblężenia Gibraltaru przez Francję i Hiszpanię w latach 1779-1783. Co ciekawe, prace przy drążeniu tuneli były prowadzone ręcznie, częściowo wspomagane wybuchami. Zwiedzając tunele, zobaczymy ekspozycję City Under Sieg
   
• St Michael’s Cave – w skale giblartarskiej ukrytych jest ponad 150 jaskiń. Jaskinia św. Michała jest największą i najbardziej imponującą z nich. Głeboka na 62 metry, położona na około 300m n.p.m,  podzielona siecią tuneli na dwie części. Współcześnie wykorzystywana jako hala koncertowa, wcześniej stanowiła miejsce spotkań towarzyskich, a podczas II wojny światowej służyła za szpital wojskowy.
  __________
• Europa point – tam trzeba być! Miejsce oferuje spektakularne widoki na oddalone o około 20km afrykańskie wybrzeże Warto zatrzymać się tu na dłużej, bo znajduje się tu kilka atrakcji wartych uwagi:
• Trinity Lighthouse została zbudowana w pierwszej połowie XIX w. Światło, które emituje, można zobaczyć z ok. 27 km
• Meczet Ibrahima al-Ibrahima – otwarty w 1997, ufundowany przez którla Fahd Arabii Saudyjskiej, kosztował 5 milionów funtów, jest najbardziej na południe wysuniętym meczetem w Europie
• Shrine of Our Lady of Europe – niegdyś meczet, później kościół katolicki, w 700-lecie przekazania do świątyni słynnej figury Matki Boskiej z Dzieciątkiem. Papież Benedykt XVI przyznał kościołowi Złotą Różę, jako wyraz szacunku i uznania
• The 100 Tonne Gun – gratka dla miłośników militariów
• Pomnik Generała Sikorskiego
• Upamiętnienie skały jako słupa Herkulesa w postaci pomnika
  _________
   
• Main Street – ulica typowo handlowa, z licznymi typowo angielskimi barami
   
• Parson’s Lodge – jedno z najbardziej strategicznych miejsc, forteca ochrania wejście do historycznej zatoki Rosia Bay
   
• The Moorish Castle – zamek maurów
   
• The Alameda Botanic Gardens – bardzo ciche i przyjemne miejsce do odpoczynku
   
• Southport Gates – pozostałości po starych fortyfikacjach
  

Dzika przyroda na Gibraltarze

• Małpy na szczycie skały
• Wybrzeża Gibartaru to wspaniała baza do nurkowania i podziwiania pobliskiej rafy, oraz wraków statków
• Z portu możemy udać się na oglądanie ssaków morskich

Ciekawostki z Giblartaru

• Lotnisko na Giblartarze – nie sposób go nie zauważyć, musimy przez nie przejechać/przejść od granicy hiszpańskiej w stronę centrum. Ulica przecina pas startowy, a ruch drogowy jest wstrzymywany na czas startu/lądowania samolotu!
• Nie jest tajemnicą, że dochody Gibraltaru pochodzą, m.in z zakładów bukmacherskich
• Ślub na plaży? Nie ma nic prostszego, wystarczy złożyć dokumenty i już następnego dnia możemy stanąć na ślubnym kobiercu! John Lennon z Yoko Ono, jak i dwukrotnie Sean Connery stanęli tutaj na ślubnym kobiercu
• Giblartar bardzo często pojawia się w światowej kinematografii: w Bondowskiej serii „You Only Live Twice”, czy „The Living Daylights”
• Gibraltar posiada tylko około 29 km dróg!

Giblartar na starych filmach

Co zjeść?

Na Giblartarze zjemy nie tylko słynne brytyjskie fish&chips, ale można zakosztować także specjałów kuchni śródziemnomorskiej, czy marokańskiej.

Jak dojechać, gdzie parkować

Jeśli wybieramy się na Giba samochodem, można zaparkować na parkingu pod kolejką Cable Car – zazwyczaj jest tam sporo miejsca. Jeśli wybieracie się na Europa Point, także nie będzie problemu z postojem. Są także inne parkingi, zazwyczaj informacja pojawia się koło drogi.

Jeśli podróżujecie z Malagi czy innych miejsc autobusami, sprawdźcie przewoźników Alsa.es, Avanza.es, którymi dojechać można do miejscowości La Línea de la Concepción, ostatni przystanek przed Gibraltarem. Stamtąd piechotą przez granicę (wystarczy jeśli weźniesz dowód osobisty).

Jeśli chcesz poruszać się po Gibraltarze autobusem: trasy, godziny odjazdów i ceny biletów sprawdzić możemy TUTAJ.

Oficjalna strona: KLIKNIJ TUTAJ

Atrakcje Gibraltaru na mapie: